Nurettin TOPÇU,

Nurettin Topçu, 1909–1975 yılları arasında yaşamıştır. Çocukluğu, imparatorluğun son yıllarının sıkıntıları arasında geçmiş, Cumhuriyet döneminin ilk etkilerini hissetmiş, altı yıl boyunca Fransa'da bulunmasından dolayı batıyı tanımış, Fransa dönüşü tek parti döneminin ve 1950'li yıllarla birlikte de Demokrat Parti ve devamı olan siyasî anlayışın uygulamaları karşısında da düşünsel bir tavır takınmıştır. O, hem geleneksel değerleri hem de batılı değerleri tanıyan birisidir. Erzurum'lu bir ailenin çocuğu olması, çocukluğunun İstanbul'da geçmesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun eğitim kurumu olan Valide Sultan Mektebi'nde öğrenime başlaması O'nun geleneksel değerleri; Büyük Reşit Paşa Numune Mektebi, Vefa İdadisi, İstanbul Lisesi ve Fransa'daki altı yıllık öğrenimi de batılı değerleri tanımasını sağlamıştır. Nurettin Topçu Fransa'da 1928–1934 yılları arasında bulunmuştur. Bu süre içerisinde, iki yıl, Bordeaux Lisesi'nde lise tamamlama, daha sonra da Sorbonne'da lisans eğitimi ve doktora çalışması yapmıştır. Altı yıllık bir süreye, bütün çalışmalarını sığdırmış olması, O'nun çalışma temposunun çok yüksek olduğunu gösterir. Sorbonne'da felsefe alanında doktora yapan ilk Türk öğrencisi olan Nurettin Topçu'nun doktora çalışması, İsyan Ahlâkı adıyla dilimize çevrilmiş olan Conformisme et Révolte'dur. O, Sorbonne'da öğrencilik yaptığı sırada felsefe derslerinin yanında ahlâk, sosyoloji, psikoloji, sanat tarihi ve estetik gibi dersler almıştır. Louis Massignon ve hareket felsefesinin kurucusu Maurice Blondel ile tanışması, Topçu'nun fikirlerinin olgunlaşması açısından önemli olaylardır. Çünkü Topçu, hareket felsefesinin etkisinde kalmış, bu felsefenin kavramlarını ve metodunu kullanarak kendi ahlâk sorunlarımıza kendi kültürümüz açısından bakmıştır. Hatta 1939 yılında çıkarmaya başladığı ve bir ekolün oluşmasını sağlayan Hareket adlı dergi, hareket felsefesinden mülhemdir. Topçu, 1934'de Türkiye'ye döndükten sonra Galatasaray Lisesi'nde felsefe öğretmenliğine başlamıştır. 1974 yılında emekli oluncaya kadar çeşitli liselerde felsefe öğretmenliği yapan Topçu, Sezginin Değeri adlı çalışmasıyla doçent ünvanı 1 almasına ve İstanbul Üniversitesi'nde iki yıl eylemsiz doçent olarak çalışmasına rağmen kendisine üniversitede kadro verilmemiştir. Topçu'nun eğitim-öğretime katkısı sadece felsefe öğretmenliği yapmakla kalmamış, felsefe, sosyoloji, psikoloji, mantık ve ahlâk dersleri için ders kitapları da yazmıştır. Nurettin Topçu, bütün hayatı boyunca eğitimden ekonomiye, siyasetten ahlâka kadar her konuda pek çok eser vermiş, Anadolu insanının trajedisini Taşralı adlı eserindeki hikâyelerine konu almış ve ancak ölümünden yıllar sonra 1999'da yayınlanmış olan bir roman yazmıştır. Reha adını taşıyan romanın ilk bölümü 17 yaşındayken 1926'da yazılmış, ikinci bölümü de Fransa dönüşünden hemen sonra tamamlanmıştır. Bu roman, Topçu'nun Fransa'ya gitmeden önce de, daha genç yaştayken mistik bir ruh yapısına ve idealist bir dünya görüşüne sahip olduğunu göstermektedir. Topçu'nun fikirlerinin merkezinde hareket felsefesi vardır. Tasavvufa, milliyetçiliğe, ahlâka, eğitim ve insan sorununa, ekonomiye dair görüşlerine hareket açısından yaklaşan Topçu, Türk tarihinden Alparslan, Yavuz Sultan Selim, Fatih Sultan Mehmet; tasavvuftan Mevlana, Yunus; yakın tarihimizden Yahya Kemal, Mehmet Akif, Hüseyin Avni; felsefî açıdan da Pascal, Massignon, Maurice Blondel ve Bergson gibi şahsiyetlerden önemli ölçüde etkilenmiştir. Topçu, bütün bir entelektüel hayatını, Anadolu Türkleri Tarihinden hareketle, döneminin siyasî, ekonomik, ahlâkî, dinî yapısını ve bu yapılardaki değişmeleri anlamaya adamış, kendi açısından da bir takım modeller önermeye çalışmıştır.